Bojka dekompresyjna to bojka z miękkiego i elastycznego tworzywa, kształtu zamkniętej rury o długości 1-3 m, zabierana na nurkowanie bez powietrza i w zwiniętej postaci. Podczas nurkowania może być napełniona powietrzem i wysłana na powierzchnię. Nurek zachowuje kontakt z bojką wypuszczając ją uwiązaną na poręczówce rozwijanej z kołowrotka lub szpulki. Wbrew nazwie bojka nie służy tylko w fazie dekompresji, lecz może być użyta w dowolnym momencie nurkowania.
Dwie główne funkcje bojki dekompresyjnej:
stabilizacja głębokości zespołu nurkowego, zapewnienie mu punktu odniesienia w toni wodnej
sygnalizacja położenia zespołu nurkowego dla osób na powierzchni
W przypadku przeprowadzania całości nurkowania w kontakcie ze stabilnymi punktami odniesienia np. lina opustowa, ściana rafy, stosowanie bojki nie jest konieczne. Potrzeba użycia bojki pojawia się, gdy zespół, planowo lub nie, traci kontakt z takimi punktami odniesienia. Za pośrednictwem poręczówki nurek lub cały zespół może zawisnąć na bojce na wybranej głębokości, co ułatwi odbywanie przystanków dekompresyjnych. Ponadto bojka na powierzchni będzie sygnalizować położenie zespołu nurków, który może być znoszony np. przez prąd. W zależności od oceny warunków może być podjęta decyzja o wypuszczeniu bojki np. na spokojnej wodzie położenie zespołu może być śledzone na podstawie bąbli wydychanego powietrza. Sygnalizacja położenia bojką nie jest też konieczna jeżeli nurkowanie odbywa się w małym akwenie lub gdy nie ma nikogo obserwującego nurkowanie z powierzchni. Stosowanie bojki jest z kolei konieczne, gdy nurkowanie odbywa się na akwenie wykorzystywanym przez jednostki pływające - statki, jachty, skutery wodne. Bojki nie stosuje się w nurkowaniach w przestrzeniach zamkniętych - jaskiniowe, podlodowe.
Różne konstrukcje bojek:
bojka całkowicie otwarta od dołu - napełniana przez wpuszczenie od dołu powietrza
bojka z kaczym dziobem od dołu, z zaworem nadmiarowym, może też mieć króciec do podłączenia węża od inflatora
bojka całkowicie zamknięta, zawsze z zaworem nadmiarowym i króćcem do napełniania
Sposoby napełniania bojki:
wpuszczanym od dołu powietrzem z ustnika automatu - powinien do tego być stosowany automat zapasowy, żeby nie pozbawiać się swojego źródła gazu na czas napełniania bojki
wpuszczanym od dołu powietrzem wypuszczanym z kamizelki ratowniczo-wypornościowej - podczas napełniania bojki nie zmienia się pływalność, ale zmieni się w momencie wypuszczenia bojki
wpuszczanym od dołu powietrzem wydychanym przez kierownicę wydechu drugiego stopnia automatu
powietrzem wdmuchiwanym ustnie do króćca bojki
powietrzem wpuszczanym przez króciec z węża od inflatora - częściej stosuje się wąż zasilający suchy skafander ze względu na łatwiejsze odpięcie i przypięcie jedną ręką
Procedura wypuszczania bojki:
sygnalizacja partnerom takiego zamiaru
wyjęcie bojki i szpulki lub kołowrotka - szpulka lub kołowrotek nie mogą pozostać przypięte do nurka
połączenie bojki z poręczówką, jeżeli nie były przechowywane już połączone
rozwinięcie bojki - w jej rozwinięciu i pionowym ustawieniu może pomóc wdmuchnięcie małej ilości powietrza
odblokowanie szpulki lub kołowrotka, jeśli nie nastąpiło wcześniej
zwinięcie nadmiaru poręczówki, tak żeby nie pozostawała luźna
napełnienie bojki wybraną metodą - bojka powinna być napełniona do takiego stopnia, aby nurek nadal był w stanie zachować głębokość, w praktyce 2-3 litry - szpulka lub kołowrotek blokowany tylko palcami
kontrola przestrzeni nad bojką, wykonuje cały zespół - przeszkody mogą zatrzymać wypuszczaną bojkę, inni nurkowie mogą zostać przez bojkę wypchnięci na powierzchnię
odblokowanie szpulki lub kołowrotka - bojka wynurza się na powierzchnię
wynurzanie wraz ze zwijaniem poręczówki - na głębokości, na której zespół zamierza pozostać przez pewien czas można szpulkę lub kołowrotek zablokować
Istnieją dwa podejścia do sygnalizacyjnej roli bojki. W pierwszym z nich czerwona bojka tylko sygnalizuje położenie zespołu, a sygnałem alarmowym jest wypuszczona samodzielnie lub dodatkowo bojka żółta. W drugim podejściu bojkę wypuszcza się tylko w przypadku odstępstw od planu i zawsze sygnalizuje ona sytuację awaryjną i wymaga reakcji zespołu wsparcia powierzchniowego. Przed nurkowaniem musi być uzgodnione między zespołem nurkującym, a zespołem wsparcia które podejście jest stosowane.